AMEN & BEYOND: Meet the curators Colin H. Van Eeckhout (Amenra) & Barbara Raes (Beyond The Spoken)

Van 16 t/m 26 mei cureren Colin H. Van Eeckhout (Amenra) & Barbara Raes (Beyond The Spoken) het Vooruit-programma AMEN & BEYOND. Een mix van performance, muziek en reflectie rond de rituelen die aan de grondslag liggen van hun beider werk: de dood, verdriet, pijn en het brengen van offers. Vooruit zet de twee tegenover elkaar en laat hen elkaar bevragen over de ander zijn/haar werk, gewoontes en opzet. 

Hoe ontdekte je dat muziek de taal is waarin je jouw ziel kwijt kan?
Colin: We maken al muziek sinds onze tienerjaren, wanneer pijn nog amper ter sprake kwam. Toen ik als jonge twintiger mijn vader verloor, had dat een immense impact op mij. Tijdens een optreden kort na het overlijden van mijn vader, werd ik op het podium meegesleurd in een soort van roes. Ik bevond mij in een andere dimensie, een ander level. Een plaats waar ik al het verdriet van mij af kon schreeuwen en in het rond kon slaan. Emoties die al een hele tijd diep in mij schuilden, maar waar ik in het dagelijkse leven geen uiting aan kon geven.

Waar vinden mensen troost?
Barbara: Er zijn heel wat sokkeltjes voor troost. Iedereen vindt op een andere manier troost. Vanzelfsprekend zijn kunst, natuur, geliefden en afleiding van de dagelijkse bezigheden. Maar ik voel dat mensen die langskomen bij Beyond The Spoken vooral kracht putten uit het feit dat hun verdriet wordt erkend. Veelal komen ze bij ons langs voor lijden of verlies dat geen erkenning krijgt binnen onze samenleving. Terwijl deze ‘kantelpunten’ voor sommige mensen wel een grote impact kunnen hebben. Wanneer ze tijdens het op maat gemaakte ritueel hun lijden kunnen delen en er ruimte is voor begrip, krijgen ze de kans om er kracht uit te putten.

Wat betekent pijn in het werk van Amenra?
Colin: Een levenspijn is ons vertrekpunt. Pijn en verdriet zijn de momenten waarop we écht iets te vertellen hebben. We komen samen om nieuwe muziek te schrijven wanneer iemand van ons het nodig heeft om zijn emoties te kanaliseren, om negatieve energie om te buigen in een positieve krachtbron. Iets wat energie geeft in plaats van energie opslorpt. Ik denk dat het delen van deze diep-menselijke emoties voor die switch zorgt. Het brengt een gevoel van herkenning en samenhorigheid naar boven. Een moment van solidariteit waarin onze luisteraars zichzelf blijkbaar ook herkennen en het ook voor hen een helende kracht wordt. Die zingeving, troost en inspiratie is voor ons heel veel gaan betekenen.
 

“Er zijn altijd blinde vlekken, andere interpretaties. Altijd.”
- Barbara Raes

Denk jij dat verdriet echt gedeeld kan worden?
Barbara: Ik denk dat verdriet nooit in haar volle volledigheid gedeeld kan worden, maar het is wel noodzakelijk om het te kunnen delen. Verdriet delen is zowat het belangrijkste onderdeel van het rouwproces. Er bestaat de uitdrukking: “It takes a village to raise a child.” Wel, ik ben ervan overtuigd dat sommige mensen ook een heel dorp nodig hebben om te kunnen rouwen. Maar iemand anders zijn pijn volledig empathisch begrijpen is onmogelijk. Ook al heb je iets gelijkaardigs meegemaakt. Er zijn altijd blinde vlekken, andere interpretaties. Altijd.

Wat is het ritueel van Amenra voor een show?
Colin: We zoeken de stilte op. Iedereen sluit zich op in zijn eigen cocon. Onderweg of tijdens de soundcheck zijn we heel uitgelaten en amuseren we ons rot. Naarmate de show nadert, hebben we geleerd elkaar met rust te laten. Iedereen zondert zich af en probeert zich opnieuw in te leven in de emoties waaruit de nummers zijn ontstaan. De stilte in ons hoofd luidt een Amenra-concert in.

Merk je een hernieuwde interesse op in rituelen of ceremoniën?
Barbara: Ik denk dat alle oorzaken waarom rituelen uit onze samenleving verdwenen zijn, ook de redenen zijn waarom er opnieuw meer aandacht voor is. De secularisering en de ontkerkelijking hebben de traditionele Westerse rituelen aan de kant geschoven. Dat heeft een leegte achtergelaten. Door de opeenstapeling aan crisissen de voorbije decennia, kregen mensen nood aan een houvast. En laat rituelen daar nu net de perfecte vorm toe zijn. Ik zie rituelen ook binnen het groter geheel van de transitiebeweging waarin mensen opnieuw willen delen. Mensen hebben opnieuw nood aan gemeenschapsvormende projecten. Daarmee gepaard is er ook een opvallend groter wordende behoefte aan vertraging en verstilling. Denk maar aan de populariteit van yoga en mindfulness. Het ritme en de intimiteit van een ritueel beantwoorden ook aan die behoefte.

Naar welke voorstelling of concert kijk je zelf enorm uit tijdens AMEN & BEYOND?
Colin: Heel veel. Het is sowieso een prachtige kans om zoveel verschillende media en projecten rond pijn en rituelen te bundelen in één periode op hetzelfde podium. Persoonlijk staat de performance art van Olivier de Sagazan heel hoog aangestipt. De ‘beeldhouwer’ sculpteert zichzelf in het hedendaagse kader dat constant verandert. Veranderingen die zijn eigen sculptuur doen evolueren. Hoe iets hedendaags ontaardt in bijna sacraal, geweldig om daar getuige van te mogen zijn.

Waarom wilden jullie samen AMEN & BEYOND cureren?
Colin: Ik herinner mij nog de eerste bijeenkomsten met de mensen van Vooruit rond AMEN & BEYOND. Zij lieten toen de naam van Barbara vallen. Ik kende haar werk nog niet en ik ben thuis beginnen researchen. Het werk van Beyond The Spoken blies mij echt omver. Het is beeldschoon hoe Barbara erin slaagt om de zorg van het rouwproces te incorporeren met kunst.
Barbara: Als ik naar een concert van Amenra kijk, voel ik een diepe verwantschap. Wij spreken dezelfde taal, hebben het over dezelfde onderwerpen en fascinaties, maar via een compleet verschillende uitdrukkingsvorm. Amenra doet het luid voor een groot publiek. Terwijl ik bij Beyond The Spoken voor het intieme en kleine binnenin gaan. Maar in se doen we hetzelfde: verdriet een plaats geven, een troost bieden. Amenra is een soort van broer of een spiegel voor Beyond The Spoken. 

Bio's 

Colin H. Van Eeckhout is de stem en frontman van de Belgische post-metalband Amenra. Hun muziek over pijn en verlies gaat door merg en been. Het schrijven van muziek is voor Amenra een verwerkingsproces. Hun eigen lijden een plaats geven. Een krachtbron, een troost voor wie het nodig heeft. Hun liveshows groeiden uit tot intense en diepe belevingen.

Barbara Raes is onderzoeker en oprichter van Beyond The Spoken, een werkplaats voor niet-erkend verlies. Beyond The Spoken probeert de grote en kleine ‘kantelmomenten’ in het leven erkenning te geven en begeleidt mensen tijdens die periodes van transitie. Dat kan zowel gaan over positieve gebeurtenissen zoals de eerste stapjes van een kind als over pijnlijke momenten zoals een scheiding. De werkplek ontwikkelt met verscheidene kunstenaars rituelen op maat om deze overgangen te vieren of te verwerken en om te buigen in een duurzame herinnering.





Praktica

AMEN & BEYOND 
do 16 t/m zo 26.05 


Tekst: Jietse Vandenbussche
Beeld: Kaat Pype