Haley Fohr over 'Salomé': "Het is bijna sciencefiction."

Nico. Nina Simone. Scott Walker. Diamanda Galas. Het zijn niet de minsten waarmee de Amerikaanse singer-songwriter Haley Fohr vergeleken wordt. Beter bekend onder haar alias Circuit des Yeux baarde ze in 2017 opzien met het majestueuze album ‘Reaching for Indigo’, waarop haar onvergetelijke bariton en persoonlijke teksten centraal staan. “Fohrs spookachtige en speelse stem blijft je achtervolgen”, schreef het toonaangevende Drowned In Sound toen. Tijdens VIDEODROOM stelt ze haar nieuwste project in Belgische première voor: een zelf gecomponeerde soundtrack bij de stille film ‘Salomé’.

Wanneer we Haley Fohr spreken heeft ze er net een korte nacht opzitten. “Ik heb tot gisteren laat opgenomen in een studio met twee vrienden”. Fohr is een bezige bij: ze bracht zes albums als Circuit des Yeux uit én eentje onder haar andere alias Jackie Lynn. Dit jaar componeerde ze een volledig nieuwe soundtrack bij de stille film ‘Salomé’.

Haley Fohr: “Een curator die ik ken bij Opera North in Leeds - ik weet het: niet het meest romantische idee - suggereerde om ‘iets’ te doen met ‘Salomé’”, begint Fohr. “Ze was zo geïntrigeerd door de film en zocht iemand om ofwel de originele score live te spelen, ofwel een nieuwe score te componeren. Toen ik voor de eerste keer de film bekeek, werd ik meteen weggeblazen. Hoewel de film al bijna 100 jaar oud is, voelde hij voor mij zo natuurlijk ingetogen en modern aan. De gedachte dat kunst - de film - inspiratie kan vormen voor andere kunst - de muziek - liet me niet los.”

De saga van Johannes de Doper, koning Herodes en Salomé is in eerste instantie een bijbels verhaal en werd door Oscar Wilde herwerkt tot een toneelstuk. In 1923 gingen actrice Alla Nazimova en regisseur Charles Bryant een stap verder en maakten er een film van. Ook het verhaal evolueerde. Fohr: “Al die adaptaties hadden gevolgen in het ‘echte leven’, ze veroorzaakten echte emoties. Oscar Wilde stierf in ballingschap omwille van de persoon die hij echt liefhad, Nazimova’s carrière eindigde abrupt na deze film. Bryant outte haar als lesbienne, wat in die tijd ondenkbaar was. Soms heb ik als romanticus het gevoel dat artiesten wel heel veel moeten opofferen om met hun dagelijkse worstelingen te kunnen omgaan.”

“‘Femme fatale’ is zo'n goedkope en verouderde term."

Aanvankelijk vond Fohr de boodschap van de film verouderd en stereotiep. Salomé wordt voorgesteld als een object, ontdaan van naam en toenaam, en door het gebruik van christelijke mythologie gelabeld als een gevaarlijke verleidster. “‘Femme fatale’ is zo'n goedkope en verouderde term die in de entertainmentsector te pas en te onpas wordt gebruikt”, vervolgt Fohr. “Alla Nazimova wordt afgeschilderd als slecht, als de antagonist. Maar zonder de ondertitels of het bijbehorend commentaar leek ze me net krachtig. Ze kijkt naar de male gaze met de wapens waarover ze beschikt, zoals de dans van de zeven sluiers - haar ultieme heldin-moment. Wanneer ze om het hoofd van Johannes de Doper vraagt - een anarchistische daad - weet ze dat ze daarvoor zal sterven. Dat toont aan dat ze wist wat ze wilde en wat ze deed, ondanks het feit dat ze wordt afgeschilderd als een krankzinnige vrouw.”

Je schreef over die zeven sluiersscène: “Een situatie waarin elke vrouw op een bepaald punt in haar leven belandt.” Heb je zelf al zo'n moment ervaren?

Fohr: “Helaas wel ja. Niet letterlijk: geen man heeft me ooit gevraagd om een ​​outfit aan te trekken en voor hem te dansen (lacht). Maar die scène is zo griezelig relevant voor mij. Ik vind het heel triest om vast te stellen dat 100 jaar geleden dezelfde fundamentele, sociaal politieke kwesties al opdoken. Een vrouw zijn - of gewoon anders zijn - in de maatschappij lag toen zo moeilijk, en eigenlijk nu nog. Zo'n scène onderstreept nog eens hoe vooruitstrevend de film wel is.”

Alla Nazimova was niet alleen een actrice, maar ook schrijver, producent én ze ontwierp alle decors in de film. Wat trekt je zo aan in haar?

Fohr: “Elke kunstenaar die op een 360°-manier werkt en verschillende media afwisselt, inspireert me. Zo’n allround aanpak wil ik zelf kunnen ontwikkelen. Maar da’s verre van eenvoudig, zeker vandaag in het gouden tijdperk van entertainment en media. Dus mijn respect voor Nazimova is enorm: alleen al het vinden van middelen om ‘Salomé’ te kunnen draaien moet een gigantische uitdaging geweest zijn.”

“Ik hou heel erg van ‘Robocop’."

“Daarom vind ik het een beetje respectloos om de film als 'camp' te omschrijven. Dat woord is zelfs aanstootgevend in Amerika, want je gebruikt het wanneer je iets devalueert. De decors, de kostuums, de belichting,... alles is net zo doelgericht en innovatief voor die tijd. Het is bijna sciencefiction, en ik ben dol op scifi. Ik droom ervan om ooit zo'n perfect kunstwerk te maken, iets waar alle details kloppen en ik de volledige controle heb over alle zintuigen van het publiek, de deelnemer of de luisteraar.”

Fohr is duidelijk een scifi-fan. Wanneer we haar vragen wat haar favoriete film is, antwoordt ze: “Ik hou heel erg van ‘Robocop’ (lacht). Er hangt iets heel poëtisch rond die film. Ik weet dat hij baadt in een vreselijke soort eighties esthetiek, maar toch is het mijn alltime favoriet.”

Misschien een ideetje voor een volgend project?

Haley Fohr plays ‘Salomé’, zo 13.10, Theaterzaal Vooruit

Haley Fohr (°VS) >> treedt sinds 2007 op als Circuit des Yeux >> een jaar later verschijnt debuut ‘Symphone’ >> in 2015 tekent ze bij het Thrill Jockey label en releaset ‘In Plain Speech’ >> in 2016 verkast ze naar Drag City, het label waarop doorbraakalbum ‘Reaching For Indigo’ uitkomt >> schrijft dit jaar een nieuwe soundtrack bij ‘Salomé’