Studium Generale: Rosemarie Garland-Thomson

In 2023-24 verkent Studium Generale Gent de vele eindes in een mensenleven in een reeks van elf lezingen. Op 9 november landt de lezing van de Britse Rosemarie Garland-Thomson, emeritus-hoogleraar Engels en bio-ethiek aan Emory University in onze Balzaal. Ze bespreekt volgend onderwerp: 'Selectieve abortus: reproductieve vrijheid of handicapsdiscriminatie?' Na haar lezing gaat Garland-Thomson in gesprek met Piet Devos, schrijver en onderzoeker op het gebied van disability studies. 

We beëindigen 90 tot 95% van alle zwangerschappen waarbij een handicap wordt vastgesteld, weet Fara, de organisatie die ondersteuning biedt bij zwangerschapskeuzes. Foetussen met een handicap kunnen worden geaborteerd tot ver voorbij de limiet die geldt voor andere foetussen. In België is er geen enkel ander identiteitskenmerk (zoals bv. gender) dat enerzijds beschermd wordt door de gelijkekansenwetgeving en waarop we anderzijds een foetus mogen (de)selecteren.

Waarom mag dit dan wel bij een handicap? En is die selectieve zwangerschapsafbreking een vorm van reproductieve vrijheid voor mensen die zwanger zijn? Een vorm van discriminatie van mensen met een handicap? Of beide?

Vertrekkend vanuit de Noord-Amerikaanse context verkent Garland-Thomson de complexe morele, ethische, politieke, sociale en individuele situatie die een zwangerschap met zich meebrengt wanneer prenatale tests wijzen op een mogelijke handicap bij het toekomstige kind. Praktijken en beleid in de gezondheidszorg zorgen vaak voor belangenconflicten tussen mensen. Een handeling, in het bijzonder een medische behandeling, kan de ene persoon ten goede komen, maar de andere schaden, het algemeen belang dienen, maar een specifieke gemeenschap benadelen. Dit ethisch dilemma wordt nergens zo duidelijk als in de praktijk van selectief testen en de optie van zwangerschapsonderbreking op basis van handicap.

Haar lezing wil in deze casus een kader bieden voor de ethische, sociale en politieke verplichtingen van moderne liberale democratieën ten aanzien van gelijkheid, leven, zelfbeschikking en bescherming tegen leed.