In 2023-24 verkent Studium Generale Gent in een reeks van elf lezingen de vele eindes in een mensenleven. Op 13 februari landt de lezing van de Amerikaanse schrijfster en onderzoekster Sophie Lewis in onze Balzaal. Ze vertelt ons meer over het onderwerp ‘Eind goed al goed voor het kapitalistisch kerngezin?’ Na haar lezing gaat Lewis in gesprek met Siggie Vertommen, onderzoeker genderstudies aan de universiteiten van Gent en Amsterdam.
Het kerngezin werkt voor geen meter, weet Lewis. Het is de belangrijkste bron van fysiek en seksueel geweld tegen vrouwen, kinderen en LGBTQ+ jongeren. En wat arbeid betreft, vraagt het kerngezin simpelweg té veel van té weinig mensen. Wie binnen het gezin de meeste zorgtaken op zich neemt, voelt zich vaak eenzaam, uitgebuit en op het randje van een burn-out. Toch voelt leven binnen een kerngezin voor velen van ons als een onontkoombare natuurwet. Maar is dat wel zo?
In feite behoorden heel wat van de zorgtaken die we nu tot het domein van het gezin rekenen vroeger tot de commons. Maar eeuwen van kapitalistische politiek hebben ervoor gezorgd dat zorg meer en meer geprivatiseerd werd en op de schouders van ‘zelfvoorzienende’ individuen terechtkwam Dit heeft geleid tot een enorme zorgschaarste. Het zogenaamde familistische kapitalisme maakt misbruik van het feit dat het gezin voor de meeste mensen niet weg te denken valt uit hun leven, om nog maar te zwijgen van het feit dat het voor veel door de staat gemarginaliseerde en gecriminaliseerde mensen een onmisbaar vangnet is.
Utopische denkers, waaronder Marx en Engels, maar ook zwarte anti-imperialistische feministen uit de VS, hebben ruim twee eeuwen lang de mogelijkheid geopperd om ‘het gezin af te schaffen’. Nu de Covid-lockdowns ons hebben laten zien onder welke onhoudbare druk gezinnen eigenlijk staan, is er over de hele wereld een heropleving van nieuwsgierigheid naar niet-kapitalistische manieren om zorg te organiseren. Op welke manieren weerhoudt onze focus op het kerngezin ons ervan om anders te handelen en te verlangen? En, hoe kunnen we een einde maken aan de huidige georganiseerde zorgschaarste?
