De spreidstand van de Europese moraliteit
Voor de zomer vroegen cultuurhuizen in Vlaanderen aan politici om alles te doen om de genocide op het Palestijnse volk te stoppen. Daarmee zouden ze de internationale verplichtingen, die België in 1948 onderschreef, nakomen.
Bij die campagne maakten we bekend dat we als culturele organisaties alle samenwerkingen met Israëlische partners stopzetten als zij niet ondubbelzinnig afstand nemen van de schendingen van het internationaal recht door de Israëlische regering. We vroegen de Vlaamse minister van Cultuur en de Belgische minister van Buitenlandse Zaken om de culturele sector te steunen in dat standpunt en internationaal te verdedigen.
We voelen ons gesterkt door de oproep van Vlaams cultuurminister Caroline Gennez (Vooruit) voor een culturele boycot van Israëlische kunstenaars die geen afstand doen van het regime in Tel Aviv. Vanuit dat perspectief was het programmeren van de Münchner Philharmoniker met dirigent Lahav Shani ongelukkig. Shani is immers ook muziekdirecteur van het Israël Filharmonisch Orkest, dat zichzelf omschrijft als een ambassadeur van Israël.
Al eeuwenlang wordt cultuur gebruikt als propaganda. Ook Israël doet dit zeer actief. Dat is niet hoe wij de rol van kunst zien. We zijn de narren van de macht niet. Wie pleit voor de neutraliteit van de kunsten, gaat volledig voorbij aan haar maatschappelijke opdracht en verantwoordelijkheid.
Dat Lahav Shani in zijn invloedrijke functie ervoor kiest te zwijgen, terwijl internationale organisaties melding maken van genocide, is zijn recht. Net zoals wij, vertegenwoordigers van geëngageerde kunstenorganisaties, het recht hebben om kunstenaars die bewust zwijgen over zulke flagrante mensenrechtenschendingen, niet te programmeren.
Ook van Palestijnse kunstenaars wordt, zeker in mediastudio's, verwacht dat ze afstand nemen van Hamas en Israël erkennen. Waarom zouden dezelfde regels niet gelden voor Israëli’s?
Waar was iedereen die nu moord en brand schreeuwt toen de voorstelling C(H)OEURS van Alain Platel in 2020 op de Ruhrtriennale van de affiche werd gehaald vanwege zijn steun aan de Palestijnse zaak? Waarom is een premier toen niet halsoverkop naar Duitsland afgereisd?
Waarom was het oorverdovend stil toen tijdens de Frankfurter Buchmesse van 2023 de prijsuitreiking werd geannuleerd voor het boek Palast des Schweigens van de Palestijnse schrijfster Adanai Shibli?
De reacties op de beslissing van het Gent Festival van Vlaanderen zijn fors. De eensgezindheid waarmee sommige politici elkaar nu vinden om het festival terecht te wijzen, was de voorbije maanden ver te zoeken als het ging over het veroordelen van een genocide en een akkoord rond sancties tegen Israël. Maar wanneer een culturele organisatie een duidelijk signaal probeert te geven, vindt men razendsnel de weg naar X.
Ja, kunst en cultuur hebben, om Bart De Wever te citeren, "als essentieel doel om mensen te verbinden”, maar ook de politiek heeft die opdracht. Het is beangstigend en intriest om te zien hoe een vraag van een festival aan een dirigent die een belangrijk Israëlisch instituut vertegenwoordigt om zich uit te spreken, bewust strategisch wordt misbruikt om onze al fragiele samenleving verder te polariseren en uit elkaar te spelen. Het is exemplarisch voor de wereld waarin we vandaag leven en voor de spreidstand van de Europese moraliteit.
Hendrik Storme & Frederik Beernaert, DE SINGEL; Franky Devos & Kristof Blom, VIERNULVIER; Daan Vander Steene, Yves Degryse & Barbara Raes, NTGent; Wouter Van Looy & Nathalie De Boelpaep, Musica; Ilse Delmeire & Michiel Vandevelde, CAMPO; Merel Vercoutere, Ruth Dupré & Robbie Boi, KAAP; Michaël De Cock & Kristien De Coster, KVS; Kurt Melens & Jaïr Tchong, HA CONCERTS; Koen Roofthooft, Benjamin Abel Meirhaeghe, Görges Ocloo, Tom Dewispelaere, Stijn Van Opstal, Lisaboa Houbrechts, Stef Aerts, Marie Vinck & Thomas Verstraeten, Toneelhuis; Amelie Aernaudts en Sabine Stommels, De Studio; Bart Vanvoorden & Margot Deneubourg, kunstencentrum nona; Kristof Jonckheere, Mathilde Villeneuve & Bram Coeman, BUDA; Johan De Smet & Lies Leliaert, KOPERGIETERY; Geert Riem & Tom Janssens, Muziekcentrum De Bijloke.
